بسیاری افراد ممکن است در طول شب یک بار از خواب بیدار شوند و به دستشویی بروند اما اگر بیش از این برای دستشویی رفتن بیدار می شوید، دچار شب ادراری هستید. گاهی شب ادراری بدلیل مصرف مایعات زیاد است، اما گاهی نیز علامت یک بیماری است که باید تشخیص داده شده و درمان شود.
در این مقاله دکتر سیده مرضیه طباطبایی، جراح و متخصص زنان به علل و درمان قطعی شب ادراری در زنان پرداخته و توضیح می دهند که چه زمانی برای درمان آن باید به اورولوژیست مراجعه کنید. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
شب ادراری چیست؟
شب ادراری (nocturia) یا تکرر ادرار شبانه وضعیتی است که در آن فرد مجبور است شبها چندین بار برای ادرار کردن از خواب بیدار شود که این مسئله منجر به اختلال در چرخه خواب طبیعی می شود.
ممکن است در هر سنی، زنان و دختران دچار شب ادراری شوند اما شیوع آن در سنین بالا و در حدود ۶ سالگی بیشتر از دیگر سنین است. شب ادراری می تواند به تنهایی رخ دهد یا با تکرر ادرار زنان در طول روز همراه باشد.
انواع شب ادراری
شب ادراری انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
پلی یوریا
افراد مبتلا به پلی یوریا بیش از ۳۰۰۰ میلی لیتر در ۲۴ ساعت ادرار می کنند. اغلب علت پلی یوریا (پر ادراری) به دلیل زیاد بودن حجم آب فیلتر شده توسط کلیه ها یا وجود چیزهایی مثل قند در ادرار است که باعث افزایش حجم ادرار می شود.
پلی اوری شبانه
در پلی اوری شبانه، حجم ادرار در طول روز کم و در شبها زیاد است. این وضعیت معمولاً به دلیل احتباس مایعات در پاها رخ می دهد. وقتی که می خوابید، دیگر جاذبه ی زمین نمی تواند این مایعات را در پاها نگه دارد و توسط کلیه ها تبدیل به ادرار می شود.
تکرر ادرار شبانه
تکرر ادرار شبانه نیز نوعی شب ادراری است که در آن حجم ادرار هیچ تغییری نمی کند اما مجبورید در شب به دفعات زیادی دستشویی بروید. تکرر ادرار شبانه اغلب به دلیل ناتوانی مثانه در تخلیه کامل ادرار یا ناتوانی در پر شدن کامل مثانه به دلیل کاهش حجم آن رخ می دهد.
علائم شب ادراری در زنان
اگر بیش از یک هفته است علائم زیر را تجربه می کنید، دچار شب ادراری هستید:
- بیش از یک بار بیدار شدن در شب برای ادرار کردن
- ادرار کردن با حجم بیشتر (پلی اوری)
- خستگی، خواب آلودگی در روز بدلیل مختل شدن چرخه خواب
برای تشخیص علت و درمان شب ادراری در زنان که ناشی از مشکلات یائسگی است، شما هم می توانید از تخصص دکتر سیده مرضیه طباطبایی، جراح و متخصص زنان در شیراز بهره مند شوید. جهت دریافت مشاوره یا رزرو نوبت با شماره ۰۹۰۲۸۲۸۱۹۱۹ یا ۰۷۱۳۲۳۱۹۱۶۱ تماس بگیرید.
شب ادراری زنان نشانه چیست؟
بسته به اینکه دچار چه نوع شب ادراری هستید، دلیل شب ادراری متفاوت است. اما به طور کلی می توان گفت که این وضعیت به دلایل زیر ایجاد می شود:
- رژیم غذایی سرشار از سدیم
- تولید بیشتر ادرار توسط کلیه ها
- دیابت درمان نشده (نوع ۱ و نوع ۲)
- تجمع مایعات در پاها و تورم آن
- انسداد مجاری با سنگ کلیه یا مثانه
- کوچک شدن مثانه
- عفونت مکرر دستگاه ادراری
- التهاب مثانه (تورم)
- سیستیت بینابینی (درد مثانه)
- بدخیمی های مثانه (سرطان)
- مصرف زیاد مایعات قبل از خواب (به ویژه نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی)
- اختلالات هورمونی (کاهش هورمون استروژن، تغییرات هورمون آنتی دیورتیک یا ضد ادراری، …)
- ابتلا به بیماری های عصبی (ام اس، پارکینسون،…)، نارسایی های قلبی، دیابت بی مزه، …
- درجات متوسط یا بالای پرولاپس های لگنی مثل افتادگی رحم یا واژن که به مثانه فشار می آورند
- بیش فعالی مثانه (اسپاسم و افزایش فشار مثانه که باعث احساس نیاز فوری به ادرار کردن می شود)
- مصرف برخی داروها مثل دیورتیک ها (قرص های ادرار آور)، مصرف زیاد ویتامین D، فنی توئین، پروپوکسیفن، گلیکوزیدهای قلبی، دمکلوسیکلین، لیتیوم، متوکسی فلوران،…
- اختلالات خواب مثل آپنه (قطع موقت تنفس در طول خواب) نیز ممکن است باعث بیدار شدن و رفتن شما به دستشویی شود. بنابراین فکر می کنید که به دلیل نیاز به ادرار کردن بیدار شده اید.
شب ادراری چگونه تشخیص داده می شود؟
برای درمان شب ادراری مهم است که نوع و علت دقیق آن مشخص شود. برای این کار لازم است برای دو روز حجم مایعات مصرفی، تعداد دفعات ادرار کردن و حجم ادرار را ثبت کنید. در صورت نیاز پزشک ممکن است آزمایشهای زیر را نیز برای شما تجویز کند:
- تست ادرار
- سونوگرافی از لگن
- نوار مثانه (تست یورودینامیک)
درمان شب ادراری زنان در شیراز
به گفته دکتر طباطبایی، روش درمان این عارضه بستگی به نوع و علت شب ادراری زنان دارد. رایجترین گزینه های درمانی برای شب ادراری زنان در شیراز عبارتند از:
درمان خانگی شب ادراری
برای جلوگیری از شب ادراری که ناشی از مشکلات حاد سلامتی نیست، می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- کاهش مصرف مایعات در عصر به ویژه نوشیدنی های کافئینی یا الکلی
- تغییر زمان مصرف داروهای دیورتیک (ادرار آور) به شش ساعت قبل از خواب
- داشتن چرت بعد از ظهر برای بهبود خواب
- بالا بردن پاها یا پوشیدن جوراب واریس برای جلوگیری از تجمع مایعات در آنها
درمان شب ادراری با دارو
بسته به علت شب ادراری، پزشکان داروهای مختلفی تجویز می کنند. بعضی از این داروها عبارتند از:
- داروهای آنتی کولینرژیک برای کاهش علائم مثانه بیش فعال
- داروهای کنترل‌کننده ادرار مثل بومتادین، فروزماید، دسموپرسین، …
- آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ادراری
- داروهای ضدافسردگی
در صورتی که از آنتی بیوتیک ها استفاده می کنید باید دوره درمان را کامل کنید و اگر با عود عفونت مواجه شده اید، حتما سریعتر برای درمان آن به پزشک متخصص درمان عفونتهای ادراری زنان در شیراز مراجعه کنید.
هورمون تراپی
اگر شب ادراری ناشی از عوارض کاهش استروژن در یائسگی یا شیردهی باشد، با مصرف این هورمون به صورت قرص یا موضعی (پماد، حلقه واژینال، …) این عارضه برطرف می شود. البته درمان با این روش با عوارضی نیز همراه است و برای همین باید حتما زیر نظر پزشک متخصص مصرف شود.
همچنین افزایش هورمون ضد ادراری در شب باعث کاهش ادرار می شود. اما کسانی که دچار اختلال کاهش این هورمون هستند، شبها مشکل پر ارداری یا شب ادراری دارند. مصرف برخی از داروها می تواند به تنظیم سطح این هورمون و درمان شب ادراری کمک کند.
لیزر تراپی
برای درمان شب ادراری زنان گاهی لازم است ۲ تا ۳ جلسه لیزر جوانسازی واژن در شیراز با لیزر CO2 یا آراف واژن انجام شود. پزشکان از این روش در شرایط زیر استفاده می کنند:
- شب ادراری ناشی از عوارض یائسگی، خشکی و آتروفی واژن یا عفونتهای واژینالی یا ادراری مکرر
- عفونت ادراری مقاوم به درمان به دلیل آتروفی (نازک شدن) دیواره مجاری ادراری
لیزر تراپی در این بیماران با تقویت کلاژن سازی در دیواره واژن و مجرای ادرار به رفع سستی و نازکی آنها کمک کرده و دیگر میکروبها نمی توانند براحتی از دیواره واژن به مجرای ادرار نفوذ کنند.
مزایای درمان با لیزر واژینال
استفاده از لیزر واژن در موارد بالا، علاوه بر درمان شب ادراری زنان به رفع مشکلات زیر نیز کمک می کند:
- درمان عفونت های مکرر واژن در شیراز
- درمان عفونت مکرر ادراری که مقاوم به درمان است
- رفع تکرر ادرار
- تقویت عضلات کف لگن
- رفع افتادگی های خفیف لگنی
- درمان بی اختیاری ادراری استرسی (نشت ادرار با عطسه، سرفه، …)
برای درمان شب ادراری ناشی از مشکلات هورمونی و یائسگی در زنان، شما هم می توانید از لیزر تراپی مرکز زیبایی زنان خورشید در شیراز، زیر نظر دکتر سیده مرضیه طباطبایی، جراح و متخصص زنان بهره مند شوید. جهت دریافت مشاوره یا رزرو نوبت با شماره ۰۹۰۲۸۲۸۱۹۱۹ یا ۰۷۱۳۲۳۱۹۱۶۱ تماس بگیرید.
بوتاکس مثانه
اگر علت تکرر ادرار شبانه، مثانه بیش فعال باشد، به عضلات مثانه بوتاکس تزریق می شود تا اسپاسم این عضلات کمتر شده و مثانه تحت فشار قرار نگیرد.
درمان های جراحی
در بعضی موارد لازم است برای درمان شب ادراری از روشهای جراحی استفاده شود. متخصص زنان برای درمان پرولاپس های لگنی مثل افتادگی رحم یا افتادگی واژن از روشهای جراحی استفاده می کند.
زمانی پزشکان از روشهای جراحی برای درمان افتادگی با درجات شدید استفاده می کنند، که درمان آن با روشهای دیگر مثل گذاشتن پساری یا لیزر لیدی لیفت امکان پذیر نیست. در صورت نیاز به جراحی های دیگر (مثانه، کلیه، …) به جراح مربوطه ارجاع می شوید.
پرسش و پاسخ شب ادراری در زنان
در مورد شب ادراری در زنان، معمولا سوالات زیر زیاد پرسیده می شود:
برای بهترین دکتر شب ادراری زنان در شیراز باید به چه کسی مراجعه کنیم؟
خانم ها به ویژه در سنین بالا بهتر است اول به متخصص زنان مراجعه کنند تا اگر به دلایل زنانه دچار این مشکل شده اند، تحت درمان قرار بگیرند. در غیر این صورت برای درمان شب ادراری بزرگسالان می توانید به متخصص ارولوژی یا به متخصص ریه (برای درمان آپنه) مراجعه کنید.
علت شب ادراری در زنان باردار چیست؟
معمولا مواردی مثل فشار جنین به مثانه در طول شب، دیابت بارداری، مصرف زیاد مایعات در شب، … علت شب ادراری در زنان جوان و باردار است. برای رفع این مشکل می توانید به پزشک مراقبتهای دوران بارداری خود مراجعه کنید.
اگر شما هم سوالی درباره شب ادراری زنان و درمان آن دارید، در بخش نظرات این مقاله می توانید سوالات خود را بپرسید.
